Magistrala Podsudecka – linia kolejowa nr 137

Magistrala Podsudecka, oznaczona jako linia kolejowa nr 137, to jedna z najdłuższych i historycznie najważniejszych linii kolejowych na Dolnym i Górnym Śląsku. Jej całkowita długość wynosi 284 kilometry. Linia rozpoczyna się w Katowicach – stolicy Górnego Śląska, a kończy w Legnicy – jednym z najstarszych miast Dolnego Śląska. Przebiega przez szereg istotnych miast, m.in.: Gliwice, Kędzierzyn-Koźle, Prudnik, Nysę, Kamieniec Ząbkowicki, Ząbkowice Śląskie, Dzierżoniów, Świdnicę, Jaworzynę Śląską, Strzegom oraz Jawor.

Znaczenie gospodarcze i przemysłowe

Linia łączy ze sobą dwa ważne obszary: przemysłowe zagłębie Górnego Śląska z dynamicznie rozwijającym się w XIX wieku Przedgórzem Sudeckim. Tereny te, zwłaszcza po 1850 roku, zasłynęły z rozwoju wielu gałęzi przemysłu, m.in.:

  • przemysłu tekstylnego (Dzierżoniów, Bielawa, Świdnica),
  • kamieniarskiego (Strzegom, Jawor – znane z granitu i marmuru),
  • metalowego i maszynowego (Jawor, Ząbkowice Śląskie, Świdnica),
  • browarnictwa i rzemiosła (Ząbkowice, Dzierżoniów, Świdnica),
  • wydobycia surowców naturalnych (np. kamieniołomy w okolicach Strzegomia).
Stacja Strzegom na starej pocztówce
Stacja Strzegom na starej pocztówce

Historia budowy

Linia powstawała etapami w latach 1844–1876:

  • 21 lipca 1844 – uruchomiono pierwszy odcinek Jaworzyna Śląska – Świdnica,
  • 1 grudnia 1876 – ukończono ostatni odcinek Racławice Śląskie – Kędzierzyn-Koźle.

Za realizację inwestycji odpowiadała spółka Kolej Górnośląska (Oberschlesische Eisenbahn). Do połowy lat 80. XIX wieku linia przeszła pod zarząd państwa pruskiego (państwowienie).

Nazwa i geografia

Ze względu na położenie wzdłuż południowych stoków Sudetów, szczególnie odcinka Prudnik–Jawor, linia zyskała nazwę Magistrala Podsudecka. Współcześnie często stosuje się również nazwę Kolej Podsudecka.

Stan techniczny i elektryfikacja

Ostatni większy remont przeprowadzono w 1974 roku. Od tego czasu infrastruktura uległa znacznemu pogorszeniu. Elektryfikację rozpoczęto w 1957 roku, ale ukończono ją tylko na odcinku Katowice – Kędzierzyn-Koźle. Pozostała część (ponad 200 km) nadal jest niezelektryfikowana.

Stan współczesny

Obecnie żaden pociąg pasażerski nie kursuje całą trasą bez przesiadek. Najdłuższy odcinek, Katowice – Jaworzyna Śląska, obsługiwany jest przez pociąg IC Kraków – Jelenia Góra. Trasa oferuje piękne widoki m.in. na Góry Opawskie, Góry Złote i Sowie.

Linia 137 obecnie zaliczana jest do tras o priorytecie przewozu towarów.

Stacja Legnica przed II wojną światową
Stacja Legnica przed II wojną światową

Linie odgałęźne

Od głównych stacji Magistrali Podsudeckiej wytyczono wiele lokalnych linii kolejowych, m.in.:

  • Jawor – Malczyce,
  • Jawor – Marciszów,
  • Świdnica – Kobierzyce – Wrocław,
  • Dzierżoniów – Pieszyce – Bielawa,
  • Piława Górna – Kobierzyce – Wrocław,
  • Ząbkowice Śląskie – Ciepłowody – Henryków,
  • Ząbkowice Śląskie – Srebrna Góra,
  • Kamieniec Ząbkowicki – Złoty Stok,
  • Otmuchów – Przeworno,
  • Otmuchów – Dziewiętlice – granica państwowa,
  • Nysa – Opole,
  • Prudnik – Gogolin,
  • Koźle – Baborów – Pilszcz.

Dodatkowo do historycznej sieci Kolei Podsudeckiej zalicza się obecnie boczne, ale dawniej główne linie:

  • Nowy Świętów – Głuchołazy – granica z Czechami,
  • Racławice Śląskie – Głubczyce – Racibórz.

Linie te były budowane równolegle z głównym traktem przez spółkę Kolei Górnośląskiej.

Podziel się tym tekstem: