Powrót kolei do Głubczyc. Program Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej – Kolej +

Geneza i pomysłodawcy

Program Kolej Plus został ustanowiony przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej na mocy uchwały Rady Ministrów w dniu 3 grudnia 2019 r. („Uchwała Nr 151/2019 RM”) jako wieloletni program inwestycyjny mający na celu wzmocnienie lokalnej i regionalnej infrastruktury kolejowej.

W jego wprowadzeniu uczestniczyło wielu polityków m.in. Andrzej Adamczyk – ówczesny Minister Infrastruktury – oraz podległa mu spółka PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. (PLK) jako realizator inwestycji.

Program powstał w odpowiedzi na problem wykluczenia komunikacyjnego mniejszych i średnich miejscowości, które nie mają lub mają bardzo ograniczony dostęp do kolei pasażerskiej lub towarowej.

Zakres i cele programu

Głównym celem programu Kolej Plus jest „uzupełnienie sieci kolejowej o połączenia kolejowe miejscowości o populacji powyżej 10 tys. mieszkańców, które nie posiadają dostępu do połączeń pasażerskich z miastami wojewódzkimi lub posiadają dostęp, ale istniejące połączenia wymagają usprawnienia” (źródło: PKP PLK).

Program zakłada m.in. budowę nowych linii, rewitalizację i modernizację istniejących odcinków, budowę przystanków, mijanek, łącznic kolejowych. Adresatem programu są przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego oraz związki metropolitalne współpracujące z PKP PLK.

Finansowanie i komponenty

Program Kolej Plus składa się z trzech głównych komponentów: inwestycyjnego, organizacji przewozów pasażerskich oraz ochrony infrastruktury kolejowej przed likwidacją.

Finansowanie programu pochodzi w dużej mierze ze środków budżetu państwa (poprzez dokapitalizowanie PKP PLK) oraz w mniejszym stopniu ze środków własnych samorządów, tzw. wkład własny, który wynosi około 15% kosztów inwestycji.

Realizacja w praktyce

Realizacja programu rozpoczęła się poprzez nabór projektów zgłaszanych przez samorządy. Już w 2022 r. podpisano pierwszą umowę w ramach programu – pomiędzy PLK a Urzędem Marszałkowskim Województwa Łódzkiego dotycząca budowy nowej linii kolejowej.

Jedynym projektem realizowanym w województwie opolskim w ramach programu Kolej Plus jest odbudowa linii kolejowych nr 294 i 177, tworzących historyczny trakt Racławice Śląskie – Głubczyce – Baborów – Racibórz. Co ciekawe, nie był to pierwotnie projekt zgłoszony do programu. Początkowo rozważano przede wszystkim reaktywację odcinka Krapkowice – Gogolin, który miał połączyć miasto powiatowe z tzw. magistralą górnośląską. Dopiero oddolne działania samorządowców i lokalnych społeczników doprowadziły do uwzględnienia w programie powiatu głubczyckiego oraz linii kolejowych pozbawionych ruchu pasażerskiego od kwietnia 2000 roku. Powiat głubczycki to jedyny region w województwie, który pozbawiony jest kolei pasażerskiej.